රාහුල හිමි හා මේඝදූතය
සිංහලයේ පැරණිත ම සන්දේශ කාව්‍ය ලෙස හ`දුන්වන්නේ ගම්පෙළ යුගයේ දී ලියැවුණු මයුර සන්දේශය යි. සන්දේශ කාව්‍යයන්හි ස්වර්ණමය යුගය වන්නේ කෝට්ටේ යුගය යි. ඉන්පසු එය සීතාවක යුගය ඔස්සේ නූතන අවධිය දක්වා වැඞී ගියේ ය.
රාහුල හිමියන්ගේ උසස් ම කාව්‍යය නිර්මාණය ලෙස සාහිත්‍යකාමීන්ගේ පැසසුම් දිනා සිටින්නේ සැළලිහිණි සන්දේශය යි. එය රචිතව ඇත්තේ හයවන පරාක‍්‍රමබාහු රජුගේ කණිටු දියණිය වන ලෝකනාථා හෙවත් උලකුඩය දේවියට, රාජ්‍ය භාරයට පත් පුත් කුමරෙකු ලබාදෙන ලෙස කලණියේ විභීෂණ දෙවියන්ට කෙරෙන ආයාචනයක ස්වරුපයෙනි.
මෙය පද්‍ය 111 කින් සමන්විත වන අතර, නව්‍ය උපමා අලංකාර ආදිය මෙන් ම සුමට සුලලිත පද මාලාවක් සහිත ව ගොඩන`ගා ඇති මෙම සැළලිහිණි සන්දේශය සිංහල සාහිත්‍යය තුළ සුවිශේෂි ස්ථානයක් හිමිකර ගනී.
සැළිලිහිණි සන්දේශයේ අන්තර්ගතය සියුම් ව විමසා බලන විට, රහල් හිමියන් ට ද කාලිදාසයන්ගේ නිර්මාණකරණයේ කසුන් ප‍්‍රතිබිම්බය වැටී ඇතිවග ස්ඵුට කරවා ගත හැකි ය.
සැළලිහිණියේ එන 23 වන කවිය
වෙස`ගන තු`ගු ගන යුග රොන් කොකු ම`ගර
පිස එත ම`ද පවන් ඇ`ද විල් ලිහිණි සර
ගොස අලූයම් පසතුරු සවනතෙහි කැර
ඇස නිදි ගැට හැර නැ`ග සිටු උදාගිර
(වෙස`ගනුන්ගේ උස් වූ පයෝධර යුවළෙහි වූ කොකුම් ආලේපයෙහි රොන් පිසගෙන විල් ලිහිණියන්ගේ නාදය ඇදගෙන, ම`ද සුළ`ග එන කල්හි අලූයම පංචතූර්ය ඝෝෂාව අසා හිරු උදාවන කල්හි ඇස්වල නිදිබර ගතිය හැර නැගී සිටින්න.)
මෙම කවියට මූල ප‍්‍රතිෂ්ඨා වූ ශ්ලෝකයක් මේඝදූතයේ එයි.
‘‘දීර්ඝ කුර්වන් පටුමදකලං කූජිතං සාරසානං
ප‍්‍රත්‍යුෂේ’ර්ධස්ඵුටිත කමලාමෝදංමෛත‍්‍රී කෂායඃ
යත‍්‍ර ස්ත‍්‍රීණං හරති සුරතග්ලානිමංගානුකූලඃ
ශ‍්‍රිප‍්‍රාවාතඃ ප‍්‍රියතම ඉව ප‍්‍රාර්ථනා චාටුකාරංඃ
අලූයමෙහි පතල මදයෙන් මනෝරම්‍ය වූ විල්ලිහිණියන්ගේ නාදය දීර්ඝ කරන්නා වූ, අඩක් පිපිණු පියුම් සුව`ද හා සංස්පර්ශ වීමෙන් ජනිත මනෝරම්‍ය සුගන්ධය ඇති, ශ‍්‍රීප‍්‍රා, නදියෙන් හමා එන ශරීරයට සුවදායක වූ සුළ`ග චාටු ක‍්‍රියාවෙන් තම සිතැ`ගි අයදින්නා වූ වල්ලභයෙකු සේ ම ප‍්‍රමදාවන්ගේ රති විඩා දුරලයි. එ් අනුව සැලලිහිණියේ එම කවිය හා මේඝදූත ශ්ලෝකය අතර ඉතා සමාන අදහසක් ගැබ්ව ඇතිබව පැහැදිලිය.
සැළලිහිණියේ 58 වන කවිය සෘතු සංහාරයේ එන ශ්ලෝක ශ්ලෝක 2 ක අදහස උකහා ගෙන සකස් කර තිබේ.
කැලණි පුරයේ අඹු සැමියන් පිළිබ`ද වර්ණනයේ දී රාහුල හිමි ශෘංගාරය දනවන ආකාරයට මෙ කවිය රචනා කර තිබේ.
‘‘පවර කර කොකුම් ස`දනෙන් තුනු සියල
පවර සුව`ද මල්දම් පැළ`ද මනකල
බැහැර සිතු නෙලූ හිමිනාඹුවෝ කෙළිලාල
එ පුර ඉ`දිති ස`දපානේ ස`දලූවල’’
කොකුම් හා මිශ‍්‍ර ස`දුන් ආලේපය සියලූ ශරීරයේ ම තවරා මා හැ`ගි, සුව`දවත් වූ සිත්කලූ, මල් මාලා පැළ`ද ඔවුනොවුන්ගෙන් සිත් බැහැර නොකළා වූ කෙළිලොල් අඹු සැමියෝ ඒ නගරයේ ස`දලූ තලාවල හ`දපානේ ඉ`දිති.
ඍතු සංහාරයේ ග‍්‍රීෂ්ම ඍතු වර්ණයේදී කාන්තාවන් චන්දන ආලේප කිරීම පිළිබ`ද ව ද, සිසිර ඍතුවේ දී කොකුම් ආලේප කරන බව ද මහා කවි කාලිදාසයන් සඍතුසංහාරයේ දක්වා තිබේ.
එය ශ්ලෝක 2 කින් දැක්වෙන්නක් වන අතර, රාහුල හිමියන් එම ශ්ලෝක 2 ක එකට එක්කහු කර උක්ත පද්‍ය නිර්මාණය කරන්නට ඇතැයි විචාරකයින්ගේ මතයයි.
